بسمه تعالی

مهمترین جاذبه های بالفعل و بالقوه گردشگری بخش دستگردان

1- روستای ییلاقی ملوند با داشتن :

الف : قلعه تربیت نیروهای فدایی اسماعیلیان تحت فرمان حسن صباح)

قلعه مذکور که در داخل غار آهکی است مربوط به دوره اسماعیلیان و بیش از 850 سال قدمت و در ارتفاع حدود 300 متری در دامنه کوههای جنوب شرقی روستا ، موسوم به کوههای تنگل قلعه با فاصله 58 کیلومتری از مرکز بخش یعنی شهر عشق آباد  با ویژگیهای منحصر بفرد قرار گرفته که یکی از مستشرقین بنام پل آمیر نویسنده فرانسوی کتاب خداوند الموت ازاین قلعه بعنوان مستحکمترین دژ اسماعیلیان یاد نموده ودرکتاب مذکور که ذبیح الله منصوری آن را به سبک رمانی ترجمه نموده است پس از توصیف موقعیت جغرافیایی چندین سطر درمورد ساکنین قلعه و ویژگیها و اهداف آنان نوشته است انتهای غار براثرحوادث طبیعی وفرسایش ریزش و بخشی تخریب شده است ، با این توضیح مختصر که یکی از دهانه های ورودی قلعه درارتفاعی صعب العبور قرار گرفته که به راحتی توسط چند نفر با وسایل ابتدایی نظیر سنگ قابل دفاع ومحافظت است و محافظین می توانند با پرتاب سنگ ازچند نکته براحتی جلو خیل عظیمی از مهاجمین پیاده را بگیرند بطوریکه به مدافعین کمترین آسیبی هم وارد نشود . مطلب دیگر اینکه در ایوان اولیه قلعه یا غار حوضچه ای بزرگ  وجود دارد که با ملات ساروج اندود شده وطبق نقل مورخین آب مورد نیاز ساکنین با مشک به آنجا حمل  و ذخیره می شده و درادامه غار به سه شعبه تقسیم می شود که درکناره های آن هجره هایی که تیزی سنگهای آنها با ملات ساروج گرفته شده تعبیه گردیده ، بطوریکه فقط یکنفر می تواند بزحمت درآن بنشیند و برای خواب دراز بکشد که هریک از آنها دراختیار یک جنگجو فدایی قرار می گرفته . قابل ذکراست شرط ورود به قلعه هم قبول عقیم شدن بوده بدینگونه که در ابتدای ورود به قلعه بیضه های آنها را می کشیدند و سپس با عصاره تریاک آنها را مداوا می کردند و پس از بهبودی آنها را به شیوه خاصی که دراین نوشته مختصر مجال بازگو کردن آن نیست به ماموریتهای سری و انتحاری می فرستادند.

ب : ییلاقی و مجاورت با جاده جنوب به خراسان )

           روستای ملوند با داشتن آب وهوای کوهستانی ، معتدل و ییلاقی بودن که در فاصله 5 کیلومتری  جاده پرترافیک مشهدالرضا(ع) و فاصله 58 کیلومتری جنوب شهر عشق آباد واقع گردیده از نعمت راه آسفالته ، برق ، تلفن ، دفتر ICT ، دبستان ، فروشندگی نفت ، مسجد ، هیات ، ایستگاه ماهواره تلویزیون ، کوره آهک پزی ) برخوردار و قریب به 90 خانوار و جمعیتی بالغ بر 300 نفر در خود جای داده  و از طرفی دارای معادن غنی مجمله باریت ، سنگ ساختمانی ، گل بنتونیت و دشتهای بکر و بسیار مستعد برای کشاورزی و اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوان داری با وجود سد خاکی تامین ذخیره آب زیرزمین و نیز بزرگترین استخر ذخیره آب زمستانه شهرستان دراین روستا و وجود مراتع کوهستانی با گیاهان دارویی متنوع ازقبیل ( آنغوزه ، آوشن ، زیره کوهی ، گل زردوک ، شاطره ، بادررنجبوبه ، کندل ، کل پوره ، گل زوفا ) موقعیتی بسیار مناسب است برای جلب وجذب توریست داخلی وخارجی بویژه که زائرینی که به طبس وارد می شوند وقصد زیارت مشهد الرضا(ع) را دارند، بعد از زیارت امام زاده حسین بن موسی الکاظم (ع) می تواند بخصوص درفصل تابستان دراین منزلگاه ییلاقی اطراق و استراحت نمایند.

مع الوصف با عنایت به توضیحات مختصر فوق الذکرونیز تصویب روستای ملوند بعنوان روستای هدف گردشگری دراستان و کشور می طلبد مسئولین عزیزسازمان میراث فرهنگی وگردشگری مساعدت های ویژه  جهت بستر سازی مطلوب برای جذب توریست وایجاد منبع جدید درآمدی برای روستائیان عزیز زحمت کش فراهم آورند.

2- رباط زنگیچه :

یکی از منزلگاههای کاروان آقا علی بن موسی الرضا(ع) ازمدینه به مرو بوده که در 80 کیلومتری شمال غرب شهر عشق آباد قرارگرفته.رباط مذکور دارای صحن سرای بزرگ ایوانهای متعدد ، اتاقهای ویژه مسافرین با امکان بهار خواب و زمستان خواب و.. ظرفیت بالای اسکان ، مکان مجزا برای نگهداری چهارپایان ، و انبارهای ذخیره علوفه است ، کاروانسرا بگونه ای ساخته شده که پیش بینی تمام نیازمندیهای مسافرین و رهگذران درآن بعمل آمده ودرحقیقت می توان گفت نقش مجتمع کامل خدماتی رفاهی بین راهی را برای مسافرین دوران خود ایفاد می نموده درکنار آن قلعه نظامی ویژه حاکم آنجا را هم داشته است که بوسیله تونل زیرزمینی دارای ارتباط بوده که هم اکنون منافذ آن بسته و ناپدید است و نیاز به تفحص و کاوش دارد .

         آقا علی بن موسی الرضا(ع) درسفر اجباری که از مدینه به مرو داشتند بعداز آنکه بهمراه کاروان خود رباط حوران (حلوان فعلی ) چشمه رادخره (پیرحاجات فعلی مدفن احمدبن اسحاق از ملازمین رکاب آقا امام رضا(ع) ، بشتادران(پاشنه دران فعلی که درآن زمان چند صدمرد کاری به زراعت وکشاورزی درآن مشغول بودند وبه نسبت زمان خودش مرکز جمعیتی بزرگی بوده واکنون روستایی است . ) بن (بم فعلی ) ، زادویه (هنویه فعلی ) که هرکدام یک منزلگاه با هم فاصله دارد را پشت سرگذاشتند برای استراحت به رباط زنگر(رباط زنگیچه فعلی ) می رسند ودرآن اطراق می نمایند وسپس بمقصد مرو عازم ترشیز (کاشمر فعلی ) که مسیر کاروان است می گردند. 

3- غار کوه سفید مشهور به غارجهنم :

غار مذکور درحاشیه شمالی رشته کوه محدود ومنفرد کوه سفید قرارگرفته . کوه سفید مجموعه ارتفاعاتی درشمال غرب بخش دستگردان واقع شده راه فرعی خاکی آن از کیلومتر 65 جاده عشق آباد ـ بردسکن به سمت غرب منشعب می شود.

دهانه غار چاه مانند است که هرچه بطرف عمق 30 متری آن پایین برویم دایره آن وسعت می یابد بعداز 30 متر عمق به کف طبقه و یا بهتر بگوئیم پله نخست می رسیم که در محوطه این پله دهانه چاه دیگر قرار دارد که عمق آن حدود 2 متر است وقتی به کف 2 متری چاه دوم می رسیم درحقیقت به محوطه ای وارد می شویم که حدوداً باندازه یک اتاق 4*6 است و دراین محوطه مدخل دالانهایی است که هرچه ادامه دهیم وسعت آن تغییر می کند گاهی فضای دالانها راهروی به ارتفاع وعرض 5 الی 6 متر است وگاهی کمتر وگاهی بیشتر است . سقف آن دارای قندیلهای عمدتاً سفیدرنگ رسوبی بسیار زیبایی است که فوق العاده خیره کننده است تیم غارنوردی که درسال 77 بهمراه کارشناسان سازمان آب منطقه ای و سازمان زمین شناسی خراسان به قسمتهای اولیه آن وارد شده اند با محاسبات اولیه آن قدمت آن را به 80 میلیون سال پیش تخمین زده اند. در بخشهایی ازکف دالانها سنگ آبهای زلال وشیرین وجوددارد که برای روشن شدن تعداد ، طول وعمق آنها ، نیاز به مطالعه اساسی توسط متخصصین با امکانات ویژه است .درحاشیه یکی از دالانها حفره هایی است که بعلت محدودیت تجهیزات تیم غارنورد بازدیدکننده ، امکان شناسایی آن فراهم نگردیده است .

            نکته قابل توجه دیگر ، جریان داشتن هوا درداخل غاراست که حکایت از وجود منفذهایی به بیرون دارد بهرحال این پدیده طبیعی که می توان آن را برادر غار علی صدر در همدان نامید درکنار کویر دستگردان مشهور به کویر قریار درمرز خارتوران شاهرود ، امکانات بالقوه ای است که می تواند با ایجاد امکانات کویر نوردی مجموعه ای کامل ومتنوع برای جلب وجذب توریستهای داخل و خارج کشور ودرنهایت ارتقاء سطح زندگی مادی مردم ساکن درحاشیه کویر شود .  

          قابل ذکراست براساس اعلام رسمی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان ، بخش خصوصی نسبت به فعال نمودن این پدیده طبیعی بدیع و جذاب با اخذ مجو.ر اقدام نماید و مقامات محلی ذیربط آمادگی هرگونه همکاری قانونی را دارند ، مع الوصف بخش دستگردان  دارای قلاع ، کاروانسراها و ابنیه تاریخی متعددی است که پرداختن به همه آنها مجال بسیار بیشتری را طلب می کند ، قابل ذکراست از مجموع 44 بناء و اثر تاریخی تعداد 12 اثر آن  به ثبت میراث فرهنگی رسیده است .

در پایان این قسمت لازم است ضمن تشکر از همکاری برادر عزیز آقای خلیل نوروزی در تایپ نوشته حاضر و آقای محمد قربانی در بیان خاطرات رفتن به داخل غار جهنم و از مهدی محمدزاده از اهالی ملوند به آگاهی خوانندگان مطالب برسد مرجع نوشته های حاضر مشاهدات شخصی، گفته های شاهدان عینی فوق الذر و کتابهای( جغرافیای هجرت امام رضا ع از مدینه به مرو) و( خداوند الموت) می باشد.